woensdag 25 april 2012

Concentratie en Hyperfocus

Concentratie
Ik lees over ADD dat er problemen zijn met concentratie, maar... Ook dat er een 'Hyperfocus' is.
Wat een feest van herkenning om dat te lezen! Al sinds ik mij kan herinneren vertel ik tegen mijn ouders, leraren en werkgevers dat ik me niet kan concentreren. Natuurlijk verbloem ik dat vaak en wil ik niet dat ze me dom vinden, maar het is gewoon een feit. Ik heb er vele cursussen voor gevolgd die ik allemaal afsluit met een hoog cijfer. Maar aan de praktijk verandert er niets.

Meestal krijg ik dan te horen dat het mijn eigen schuld is: Ik hou de radio aan, ga meerdere keren iets anders doen en pas na een aantal rituelen (dat elke dag weer anders is) kan ik pas aan de slag met datgene dat ik zou moeten.

Als ik bijvoorbeeld een tentamen heb (ik ben nu 29 en met mijn 3e HBO opleiding bezig, dit wordt de eerste die ik af ga ronden), dan ga pak ik 3 weken van tevoren mijn boek en probeer te leren. Dat lukt me niet... Ik stel het uit tot morgen... En dan de volgende dag, stel ik het weer uit tot morgen... Net zo lang tot ik maar twee dagen de tijd heb om een boek van 400 pagina's te leren. Veel te veel voor zo weinig tijd...

Hyperfocus
Maar dan gebeurt er iets raars: Ineens krijg ik allemaal slimme ingevingen. Ik pak de sheets van de docenten er bij, lees een samenvatting, blader wat door het boek en in het geval van een wiskundig tentamen, maak ik een aantal sommetjes. BAM! In twee dagen tijd leer ik voldoende voor het halen van een zes of een zeven, hoewel een 4 of een 5 ook regelmatig voorkomt.

De reactie van mijn omgeving: "Zie je wel dat je het kan, als je nou eerder was begonnen had je een tien kunnen halen. Je moet je voortaan niet meer zo LUI opstellen en eerder beginnen."

En dan schaam ik me... Ik heb een relatief hoog IQ en ben bijzonder verwend met de mogelijkheid om te kunnen leren. Maar, ik haal er niet het volle potentieel uit. Ik heb wel duizenden excuses verzonnen om te zorgen dat ik me indekte tegen zulke commentaren: "Ik voelde me gewoon niet lekker", "Sorry, maar de buren maakten lawaai", "Het is spannend op mijn werk" enzovoort.

Het eeuwig indekken is nu over... Ik weet het nu een paar dagen: Ik heb ADD. En daar moet je dan 30 voor worden. Na zo'n lange zoektocht een duizenden vragen over 'wat er met me is' is er nu een antwoord.

Voorbeeld hyperfocus
Een schrijnend voorbeeld komt uit groep 6 van de basisschool. We waren net verhuisd halverwege het schooljaar van Rotterdam naar Maassluis.
Ik zat in een combinatie klas, de helft was groep zes, de andere helft groep zeven. De leraar verdeelde zijn aandacht steeds over een groep.
Zo gebeurde het dat we om half negen de opdracht kregen om te lezen omdat de leraar les gaf aan groep zeven.
De rest van de groep zat rond AVI 8-10 ikzelf las boeken van groep 8 (avi niveau 20). Maar ik raakte dan in een 'hyperfocus'...

Ik was enorm verzonken in mijn boek... Plotseling kreeg ik een klap van de leraar... Ik viel van mijn stoel af en de hele klas begon te lachen...
Het kwam helemaal uit het niets en ik had geen flauw idee wat er aan de hand was...
Ik keek om me heen en zag dat iedereen met zijn rekenboek voor zich lag... (die boeken stonden in een centrale kast in het lokaal, het pakken van een rekenboek veroorzaakte een volksverhuizing in de klas met een hoop kabaal).
Daarna keek ik op de klok. Het was half 11 en het hele speelkwartier op het schoolplein was aan me voorbijgegaan.

Ik moest nablijven omdat ik ongehoorzaam was, maar was me totaal van geen schuld bewust. Ik heb het die man nog jarenlang kwalijk genomen dat hij me zo voor paal gezet heeft voor de hele groep.
De leraar verweet me dat hij meerdere keren mijn naam geroepen heeft, tot schreeuwens toe (kun je voorstellen hoe de rest van de klas hierom giebelde?) . Tijdens het nablijven heb ik gelogen dat ik doof was aan een oor en dat dat de reden was...
Dat was de eerste keer dat ik een diepe haat naar school toe ontwikkelde.
 
Voorbeeld concentratieprobleem (iets uitgebreider dan het eerste stuk)
Over drie weken heb ik een tentamen. Ik pak mijn boek en een schrift en ga leren.
Tenminste, ik ben dat van plan. Ik leg alles klaar, maar loop nog tien keer weg voor een bakje koffie, lees effe wat Facebookberichten, ga dan nog even naar het toilet en pleeg nog een belletje met iemand.
Er gaat dan zomaar 1,5 uur voorbij voordat ik mijn boek gepakt heb.
Als ik het boek dan opensla lees ik de eerste vijf bladzijden. Na vijf bladzijden heb ik geen flauw idee wat ik gelezen heb en begin ik opnieuw. Ik ga me vervelen en leg uiteindelijk mijn boek neer en besluit dat het morgen waarschijnlijk beter is om te leren.

Mijn hersens hebben in dit voorbeeld niet de situatie herkend dat er 'actie' nodig is. Ze maken geen 'dopamine' aan, en er zijn dus geen overdragers aanwezig die me helpen om te concentreren.
Het voorbeeld gaat verder:
Ik heb nog twee dagen om mijn tentamen te leren. Ik heb weer mijn ritueel van 1,5 uur 'nietsdoen' voordat ik mijn boek opensla.
Dan sla ik mijn boek open en leer ik binnen twee dagen het boek. Ik haal een 6 voor mijn tentamen en ben tevreden.

Wat is het verschil tussen de drie weken en de twee dagen voor het tentamen?
Stress!!!
Wanneer er stress vrijkomt in een lichaam, is dat een reden voor de hersenen om extra 'dopamine' aan te maken.
Ik zeg wel eens tegen Mina als ik aan het leren ben: "Nu niet schat, ik zit in mijn flow".
Die flow is gewoon het gevolg van een verhoogde hoeveelheid dopamine in mijn bloed.

Zou ik even wat anders gaan doen (en dat gebeurt vaak), dan verlaagt de hoeveelheid dopamine in mijn bloed/hersens en ben ik soms echt een uur bezig om weer tot 'focus' te komen.

1 opmerking:

  1. Heel herkenbaar. Ik maak dit dagelijks mee om vlak voor de deadline te pieken en werk wat een gele dag duurt in een paar uur af te ronden

    BeantwoordenVerwijderen

Vlink